Trời tối dần. Lạnh, Thấm rùng mình. Nước suối buôn buốt luồn qua kẽ tay. Còn lưng sọt khoai sọ nữa. Phải cố thôi, Thấm chợt thở dài. Còn bao nhiêu việc phải lo. Thóc sắp hết rồi, củi thì chưa có, áo rét của thằng Dùng rách rồi, lấy đâu tiền mà mua cho em cái áo mới mặc tết? Thấm ngẩng mặt nhìn về phía mặt trời lặn. Ðỉnh núi cao quá. Bố đi về phía ấy. Ba tháng rồi, bố bảo đi tìm mẹ. Ba tháng không một chút tin tức, việc nhà nhiều như núi chất cả lên vai Thấm.

Thấm đặt lại hai sọt khoai sọ cho ngay ngắn rồi luồn đòn gánh vào tai sọt. Lúc cúi xuống định nhấc sọt lên thì thoáng thấy bóng người. Thấm vội vàng đứng thẳng rút đòn gánh cầm ở tay. Một người đang đứng ở đầu dốc nhìn Thấm: “Mày sợ cái gì thế?”

“Anh Lù à? Anh ra suối làm gì tối thế?” - Thấm lên tiếng.

“Ra tắm!” - Hắn nói.

“Trời rét thế này mà... Thôi! Tôi về trước đây” - Nói rồi Thấm xỏ đòn gánh, quẩy hai sọt khoai sọ lên vai.

Từ suối lên đường phải qua một đoạn dốc. Ðường dốc ướt trơn tuột. Thấm bấm đầu ngón chân vào đất cho khỏi trượt ngã. Lù cũng lò dò đi xuống. Mùi rượu nồng nặc phả ra. Chợt Lù trượt chân xô vào Thấm. Thấm mất đà ngã chúi về phía trước. Gánh khoai sọ văng sang bên cạnh. Thấm ngã nhào lên người Lù. Sau thoáng bối rối, Thấm vội vàng vùng dậy. Thế nhưng cô chưa kịp ngồi lên thì bàn tay Lù đã kéo Thấm xuống.

“Anh Lù! Bỏ tôi ra! Anh làm cái gì thế? - Thấm lớn tiếng.

“Chiều tao một tý đi. Tao cho mày một con dê” - Giọng Lù lả lơi.

“Buông ra! Cứu tôi với...” - Thấm hét lên. Lù vùng lên vật Thấm lăn ra đất.

“Cứu tôi với!” - Thấm hét to.

“Bốp”. Một cái tát làm Thấm choáng váng. Bàn tay to bè dúi Thấm xuống. Một tay hắn bóp cổ Thấm. Hơi thở không thoát ra được. Hai tay Thấm cào cấu nhưng Lù không buông ra. Tức ngực quá. Ðầu óc Thấm choáng váng. Có lẽ mình sắp chết.

Chợt một làn khí ùa vào ngực Thấm. Cô ho sặc sụa. Cô cố gắng rướn lên. Mình phải thoát khỏi chỗ này. Thấm lết lên dốc. Tiếng đấm đá huỳnh huỵch, hai người đang đánh nhau. Ai đã cứu mình? Ánh sáng nhá nhem không giúp Thấm nhận ra người ấy. Bằng một cái gạt chân, tên Lù đã hất người ấy ngã ra đất. Hắn đè lên người kia, một tay bóp cổ và một tay đấm mạnh vào đầu, vào mặt. Thấm rùng mình: “Hắn bóp chết người kia mất. Mình không thể chạy được. Phải cứu người ấy, phải cứu mình!”. Thấm đứng dậy nhặt cái đòn gánh: “Con quỷ! Tao không để mày làm điều ác được”. Thấm vung đòn gánh đập mạnh vào đầu, vào lưng Lù. Thấm như kẻ điên vụt túi bụi.

Ðến khi một bàn tay nắm lấy áo Thấm kéo ra, Thấm mới bừng tỉnh: “Chị Thấm! Chạy thôi...”

Thấm bỏ chạy. Khi Thấm kiệt sức thì cũng đến cổng nhà. Người kia vẫn chạy sau Thấm. Thấm loạng choạng. Một bàn tay đỡ lấy Thấm.

“Chị Thấm. Có sao không?” - Giọng nam vang lên.

Thấm há miệng hớp không khí như con cá mắc cạn. Là Mành. Trước đây, Mành học sau Thấm một lớp. Nhà Mành ở bản người Dao lưng chừng núi. Mành dìu Thấm qua cổng. Thấm ngồi bệt xuống cầu thang nhà sàn: “Lên nhà thôi!”

Thấm vịn vào Mành chậm chạp bước lên nhà. Lâu lắm rồi mới nhìn lại Mành. Mành cao nhanh quá. Thấm chỉ đứng đến vai Mành thôi. Thấm nói khẽ: “Cảm ơn Mành nhé!”

“Có gì đâu. Ai gặp cũng sẽ làm như tôi thôi!” - Mành cười hiền.

Thấm ngồi xuống bên bếp. Thằng Dùng ngồi xuống cạnh chị, vẻ mặt đầy lo lắng: “Chị Thấm, chị làm sao thế?”

Thấm ôm em vào lòng. Một sự chua xót dâng lên. Nước mắt lại tràn ra trên má.

“Chị Thấm bị người ta đánh đấy.” - Mành thủng thẳng trả lời rồi đi lấy nước vào ấm bắc lên bếp đun.

“Dùng nấu cơm chưa?” - Mành hỏi tiếp.

“Em không biết nấu!” - Thằng Dùng trả lời.

“Lớp hai rồi mà dốt thế. Từ mai học nấu cơm nhé!” - Mành lại nói.

***

Ba người đang ăn cơm thì có tiếng ồn ào phía ngoài. Thấm tái mặt. Mành buông đũa cầm con dao quắm bước ra cầu thang. Tiếng người, tiếng bước chân qua cổng xa dần. Mành quay vào buông con dao bên bếp. Thấm vuốt ngực. Cơn nghẹn chặn ngang họng. Mành trấn an Thấm: “Chị đừng sợ. Có tôi ở đây rồi!”

“Tối nay anh Mành ngủ ở đây nhé!” - Thằng Dùng nhanh miệng.

“Ừ!” - Mành trả lời cụt lủn.

“Không được. Mành phải về chứ!” - Thấm vội vàng phản đối. Thấm không biết lòng mình sao nữa. Thấm rất muốn Mành ở lại nhưng miệng Thấm thì lại nói khác. Thấm sợ...

“Ðường xa lắm. Tôi mệt rồi. Tối nay tôi ngủ cùng giường với thằng Dùng” - Mành thủng thẳng nói rồi vơ bát đũa bỏ vào chậu: “Muộn rồi! Chị Thấm đi ngủ thôi”.

***

“Con Thấm đâu rồi! Ðồ con chồn, con cáo...” - Giọng người đàn bà la to.

Thấm bước ra. Một người đàn bà cao lớn sấn tới, chỉ tay vào mặt Thấm: “Ðồ con hoang! Chúng mày chim chuột với nhau thì mặc xác! Sao lại đánh chồng tao ra nông nỗi ấy?”

“Chị Cát, chị nói cái gì vậy? Chồng chị muốn làm nhục tôi mà...” - Thấm lớn tiếng.

“Bốp”. Một cái tát giáng vào mặt Thấm. Thấm ôm mặt. Người đàn bà dí tay vào trán Thấm: “Ðồ con hoang... Mày với thằng Mành ngủ với nhau ngoài suối. Chồng tao nhìn thấy lại xông vào đánh chồng tao.”

“Không phải. Chị nói oan cho tôi!” - Thấm nói trong tiếng khóc.

“Oan gì? Ai chả biết mẹ mày chửa hoang, cưới chưa được hai tháng thì đẻ. Mày cũng giống mẹ mày thôi!” - Giọng người bà ta oang oang.

Thấm choáng váng. Những lời nói của Cát mạnh hơn cái tát lúc nãy. Thấm gào lên: “Chị nói láo!”

Người đàn bà lại tát vào mặt Thấm. Cơn đau, sự nhục nhã, tức giận bùng lên. Thấm lao vào túm tóc Cát giật mạnh. Cả hai đấm đá, cào cấu nhau trên khoảng sân đầy nắng. Tiếng chửi bới, la hét vang một góc bản.

“Dừng lại!” - Một giọng nói trầm và mạnh mẽ vang lên. Hai người phụ nữ khựng lại. Mành nhanh nhẹn tách hai người ra.

Cát gào lên: “Thằng chó, mày đánh chồng tao gần chết, giờ định giết luôn tao à! Mày có giỏi thì giết đi?”

“Anh Lù định làm nhục chị Thấm mà chị...” - Mành giải thích.

“Lũ độc ác! Chúng mày ngủ với nhau. Ðịnh đánh chết người để không ai biết. May là chồng tao không chết. Chồng tao kể với cả bản rồi.” - Bà ta bù lu bù loa.

Mành hơi sững người nhưng rồi rất nhanh chóng, Mành nhếch mép cười. Cậu rút ra một tờ giấy: “Sự thật rồi sẽ rõ thôi. Tôi viết đơn kiện rồi. Giờ tôi với Thấm lên xã.”

“Mày kiện cái gì?” - Bà ta ngạc nhiên.

“Nghe thì nghe hai tai, chị Cát ạ. Chồng chị định làm nhục Thấm. Không được lại định đổ tội lên đầu chúng tôi. Chúng tôi không sợ đâu. Chúng tôi trẻ người nhưng không ngu. Chúng tôi không sợ kẻ xấu, kẻ ác đâu...” - Mành cầm tay Thấm kéo đi. Chỉ còn Cát đứng ngơ ngẩn giữa sân nhà Thấm.

***

Thấm ngồi bên bếp lửa. Phía sau nhà, gió ù ù trên rừng vầu. Ðêm nay, gió mùa đông bắc về. Câu hỏi bao đêm lại trở về khứa vào lòng Thấm: “Tại sao mẹ bỏ đi? Tại sao bố cũng bỏ đi?” Câu nói của chị Cát hôm trước xoáy vào lòng Thấm, “Ðồ con hoang!”. Ðã đôi lần Thấm nghe người bản xì xào chuyện Thấm không giống bố. Thấm chẳng quan tâm. Bố thương cả Thấm và Dùng nhưng lời của chị Cát như cái hạt độc. Nó nảy mầm ngọ nguậy trong lòng Thấm. Nếu đó là sự thật thì chẳng còn gì giữ Thấm lại căn nhà này.

“Thấm ơi!” - Có tiếng gọi thật khẽ. Thấm nghiêng tai. Gần nửa đêm rồi. Ai lại đến giờ này.

“Thấm ơi!” - Tiếng gọi rõ hơn. Là chị Cát. Chị ta lại muốn sinh sự gì đây? Thấm ra mở cửa. Chị Cát đang run cầm cập. Khuôn mặt tái nhợt.

“Chị vào nhà đi!” - Thấm lạnh lùng nói.

Thấm thêm củi vào bếp. Chị Cát xoa tay trước lửa nhưng vẫn chưa hết run, răng vẫn va lập cập: “Tôi xin Thấm, Thấm tha cho chồng tôi đi!”

“Hắn ta như vậy mà chị còn xin tha cho hắn sao? Chị không thấy nhục à?” - Thấm vẫn lạnh lùng.

Chị ta cúi mặt. Ðôi dòng nước mắt lặng lẽ chảy. Lâu lắm, Cát mới ngẩng lên: “Nhục chứ! Nhưng tôi biết làm sao hả Thấm? Anh ấy là chồng tôi. Là bố của các con tôi... Chỉ thỉnh thoảng say rượu anh ấy mới điên loạn như thế. Anh ấy ân hận rồi. Anh ấy xấu hổ lắm. Chiều nay đi cắt cỏ về, tôi thấy anh ấy đang treo cổ. May mà tôi về kịp... Tôi ngồi nghĩ mãi nếu anh ấy chết, tôi phải làm sao? Các con tôi phải làm sao? Sang gặp Thấm thế này, tôi cũng xấu hổ và nhục nhã lắm nhưng tôi không còn biết làm thế nào khác?”

“Thế còn tôi? Chị có nghĩ đến tôi không? Hôm đó anh ta định làm nhục tôi, định giết tôi. Nếu không có Mành, tôi chết rồi.” - Thấm lên tiếng.

Cát từ từ quỳ xuống. Ðôi mắt buồn thăm thẳm nhìn Thấm. Thấm giật mình. Sao giống đôi mắt mẹ đến thế. Thấm lùi lại.

“Tôi cũng khổ như Thấm, như mẹ Thấm thôi. Xin Thấm cho gia đình tôi một con đường sống. Xin Thấm rút đơn đi.” - Giọng chị ta nài nỉ.

“Chị về đi!” - Thấm cầm tay Cát kéo dậy đẩy về phía cửa. Cát chậm chạp bước ra ngoài. Thấm ngập ngừng: “Tôi hỏi một câu?”

Cát dừng lại nhìn Thấm, đôi mắt ánh lên vẻ hy vọng. Thấm hít một hơi, lấy hết can đảm nhìn thẳng vào Cát: “Tôi là con hoang thật à?”

Ðôi mắt Cát bối rối. Chị ta gật đầu rồi quay người bước xuống thang. Bước chân như chạy. Thấm ngồi xuống bên bếp. Là sự thật. Ðau quá, lồng ngực Thấm như vỡ ra nhưng lạ quá nước mắt không chảy ra được. Thấm dựa vào cột nhà thở dốc: “Mình là con hoang. Là đứa con bị bỏ rơi. Mọi người đều bỏ mình mà đi...”

Có tiếng bước chân lên nhà. Những bước chân nặng nề và ngắt quãng trên cầu thang. Thấm giật mình, vơ vội lấy con dao quắm.

“Thấm ơi!” - Một giọng người đàn ông lạ.

Thấm rùng mình. Giọng nói ấm áp và quen thuộc Thấm nghe gần hai mươi năm. Giọng nói mà Thấm đợi chờ ba tháng nay.

“Thấm ơi. Mở cửa cho bố!” - Giọng nói như một luồng hơi ấm phá tan mọi giá rét đêm đông. Thấm ào ra cửa.

“Bố!” - Thấm nhào vào lòng bố. Nước mắt lúc này mới bật ra. Thấm ôm bố khóc nức nở. Bố đứng yên để Thấm tựa vào. Bờ vai bố vẫn vậy. Vững chãi và ấm áp. Ðợi Thấm nguôi cơn xúc động, bố mới bước vào nhà. Lúc này, Thấm mới nhận ra chiếc áo bố ướt sũng. Khuôn mặt gầy gò và hốc hác. Chân bố bước tập tễnh. Thấm vội thêm củi vào bếp và lấy áo cho bố thay. Bố ngồi duỗi chân bên bếp.

“Bố! Chân của bố...” - Thấm ngập ngừng hỏi.

“Bố bị tai nạn. Bố xin lỗi. Bố không về sớm hơn được.” - Ánh mắt bố buồn buồn.

Bố vuốt tóc Thấm. Thấm ngả đầu vào vai bố. “Bố biết cả rồi. Khổ thân con gái. Bố về rồi. Bố không để các con khổ sở, vất vả nữa đâu.” - Giọng bố lạc đi.

“Con không sao đâu! Con chỉ cần bố về. Vất vả thế nào con cũng chịu được.” - Thấm cười

“Con gái bố giỏi lắm!” - Bố cười xoa đầu

“Con muốn hỏi bố...” - Thấm ngồi thẳng dậy. Cô muốn xác nhận một lần cho rõ. Sự mập mờ làm Thấm không chịu nổi: “Chị Cát bảo con là...”

“Là con của bố. Bố là người đầu tiên bế con. Ðỏ hỏn và bé xíu. Con mãi là đứa trẻ trong lòng bố...” - Bố tiếp lời.

Thấm vòng tay ôm cổ bố từ phía sau. Sự ấm áp lan trong da thịt, trong từng suy nghĩ. Bố vỗ nhè nhẹ vào tay Thấm: “Gần sáng rồi con ngủ đi, bố cũng nghỉ một chút. Ngày mai mình dậy dọn dẹp, sắp xếp lại nhà cửa.”

Thấm nằm yên trong chăn. Niềm vui làm Thấm khó ngủ. Mưa phùn rắc nhẹ trên mái. Hết gió rồi... Ngày mai, ngày kia trời sẽ nắng lên thôi. Mành vẫn bảo, qua mùa đông sẽ là mùa xuân ấm áp. Mành hứa tặng Thấm một cây hoa đào thật lớn lấy từ trên núi. Thấm nhoẻn cười trong chăn ấm. Thấm tin Mành.

- Lục Mạnh Cường -