Nhận thức đầu tiên của tôi về mẹ là đôi tay của bà ấy. Nhận thức ấy đến với tôi từ bao giờ, tôi chẳng nhớ được, nhưng cả đời tôi không sao quên được đôi tay ấy – đôi tay của mẹ tôi, một người mẹ mù loà.

Tôi vẫn còn nhớ lúc tôi ngồi tô màu một bức tranh bên bàn ăn. “Mẹ nhìn bức tranh của con đi, tôi quay sang mẹ. “Con vừa mới vẽ xong.”

“Ồ, nó đẹp lắm!” -  Mẹ trả lời, tiếp tục công việc của mình.

“Không, mẹ phải nhìn bức tranh của con bằng chính tay mẹ cơ!” - Tôi nài nỉ.

Mẹ đến bên tôi, tôi nắm lấy tay mẹ, cho những ngón tay của mẹ lướt chậm trên bức tranh. Tôi luôn cảm thấy vui thích khi thấy mẹ cảm nhận được bức tranh của tôi đẹp đến nhường nào.Tôi chưa bao giờ lấy làm ngạc nhiên về cái cách mẹ cảm nhận mọi vật xung quanh bằng đôi tay ấy, khi mẹ đưa chúng vuốt ve khuôn mặt tôi hoặc những đồ vật mà tôi mang đến.

Tôi cũng biết rằng bố sẽ nhận biết sự có mặt của tôi và mọi vật xung quanh bằng đôi mắt của bố; bà nội và những người khách đến nhà tôi cũng vậy. Dẫu thế, tôi chưa bao giờ cảm thấy kỳ lạ khi biết rằng mẹ không sử dụng đến đôi mắt như những người khác.

Tôi vẫn còn nhớ cái cách mẹ chải tóc cho tôi. Độ ấy, mái tóc tôi rất dày. Mẹ đặt ngón cái bàn tay trái ngay giữa đôi chân mày của tôi, lần ngón trỏ của bà đến giữa đỉnh đầu của tôi. Sau đó, mẹ kéo chiếc lược từ ngón trỏ đến gặp ngón cái, như thể mẹ đang kéo một đoạn thẳng từ hai điểm chuẩn ấy; mẹ muốn chia đôi mái tóc tôi để chải thành hai mái. Tôi chưa bao giờ phải thắc mắc gì về công việc của mẹ.

Nhiều bận, tôi té ngã khi chơi đùa, trở về nhà rên khóc rồi báo với mẹ rằng vết thương chảy máu. Cũng với đôi bàn tay ấy, mẹ dịu dàng rửa sạch vết thương rồi khéo léo băng bó cho tôi cẩn thận.

Thật chẳng may, tôi tình cờ phát hiện ra rằng cũng có một số vật mà đôi tay mẹ không nhận biết được. Tôi tìm thấy xác một con chim nhỏ nằm chết bên vệ đường trước cửa nhà. Tôi nhặt nó lên và mang vào nhà khoe với mẹ: “Mẹ xem con nhặt được cái gì nào!” - Tôi cầm tay cho mẹ chạm vào xác chim trong lòng bàn tay tôi.

“Cái gì thế con?” - Lướt nhẹ ngón tay trên xác con vật tội nghiệp, mẹ chợt run giọng hỏi lại một lần nữa: “Cái gì thế này?”

“Một con chim nhỏ đã chết.” - Tôi trả lời thật vô tư.

Mẹ chợt giật bắn mình, thét lên và rụt nhanh tay lại. Mẹ quát bảo tôi lập tức mang xác con chim ra ngoài và cấm tôi từ đó trở về sau không được để cho mẹ chạm vào một vật như thế nữa.

Chưa bao giờ tôi có thể lường hết năng lực cảm nhận từ đôi tay, mũi và bàn tay của mẹ. Có lần, tôi ghé mắt vào bếp, thấy mẹ đặt một đĩa bánh bích quy lên bàn. Tôi lẻn vào, nhón tay lấy một cái bánh, liếc mắt dò xét phản ứng của mẹ. Mẹ không có phản ứng nào cả. Dĩ nhiên, chỉ cần không để mẹ chạm tay vào, chẳng có cách nào mẹ biết được tôi đang làm gì, tôi hí hửng nghĩ thầm trong bụng. Tôi đã không lường được thính giác nhạy bén của mẹ. Ngay khi tôi lách qua người mẹ, mồm ngập đầy bánh, mẹ chụp trúng tay tôi: “Karrey, lần sau nếu con muốn ăn bánh, hãy hỏi xin mẹ trước.” - Mẹ nghiêm giọng: “Con sẽ có được những gì con muốn, chỉ cần xin phép mẹ trước.”

Tôi có một người anh, một người chị và một đứa em trai, không ai trong chúng tôi có thể lý giải được bằng cách nào mẹ lại biết đích xác, vào một thời điểm xác định, đứa con nào của mẹ đang làm một điều gì đó trong ngôi nhà. Có lần, anh tôi mang một con chó vô chủ về nhà, anh ấy lén lút đưa chó lên phòng mình. Chỉ một vài phút sau, mẹ đã lần bước lên lầu, mở cửa phòng anh ấy và yêu cầu mang chú chó ra khỏi nhà. Chúng tôi hết sức kinh ngạc, không hiểu vì sao mẹ lại biết được sự hiện diện của chú chó ấy trong nhà.

Khi đã lớn hơn, tôi nhận ra rằng mẹ đã quan tâm chăm sóc chúng tôi với tất cả khả năng mẫn cảm đặc biệt của mình. Không sử dụng đôi mắt, các giác quan còn lại của mẹ đã phát triển cực kỳ tinh nhạy giúp mẹ cảm nhận được các sự vật quanh mình. Sau đó là tiến trình phân tích và tổng hợp các sự kiện đã được cảm nhận để định hình nên một kết luận về bức tranh toàn cảnh của vấn đề. Thường thì những kết luận của mẹ đều chính xác. Để phát hiện được chú chó trong nhà, hẳn là mẹ đã nghe được tiếng vuốt của nó gõ trên nền phòng của anh tôi rồi đoán ngay ra được vấn đề.

Hãy nói về năng lực khứu giác của mẹ, mũi của mẹ cực kỳ thính nhạy. Có lần, tôi mời bạn mình đến nhà cùng chơi, tôi lẻn vào phòng mẹ lấy nước hoa xức cho búp bê. Tôi đã phạm phải một sai lầm là vô ý xuống bếp tìm hỏi mẹ về một chuyện gì đấy. Ngay lập tức, mẹ nghiêm giọng bảo tôi không được vào phòng mẹ và sử dụng nước hoa của mẹ mà không xin phép trước.

Còn đôi tai của mẹ. Chúng phát hiện những hoạt động của bọn trẻ chúng tôi một cách tài tình. Có một tối, khi làm bài tập ngoài phòng khách, tôi chỉnh nhỏ âm thanh ti vi để đón xem chương trình thể thao. Mẹ bước vào phòng khách đã hỏi ngay: “Karrey, con định làm bài tập hay xem ti vi đấy?”

Thế là tôi phải quay trở lại với bài học của mình. Sau này, tôi có hỏi mẹ nguyên nhân nào khiến mẹ biết đích xác chính là tôi đang có mặt trong phòng khách vào lúc ấy.

“Dĩ nhiên là mẹ biết, cưng của mẹ!”, mẹ xoa đầu tôi: “Dù con đã được vào V.A, con vẫn không thôi thở bằng miệng. Mẹ nghe được con đấy, con gái của mẹ!”

Mẹ cũng có được khả năng định hướng rất tuyệt vời. Bố tôi có mua cho mẹ một chiếc xe đạp hai yên, anh em chúng tôi thay phiên nhau lấy xe đưa mẹ đi chơi. Tôi ngồi ở yên ghế trước, giữ tay lái và đạp xe, mẹ ngồi ở yên ghế sau. Hầu như mẹ luôn biết được xe chúng tôi đang đi đến đâu và chỉ ra phương hướng một cách tự tin. Mẹ cũng không bao giờ nhầm lẫn khi xe chúng tôi đang tiến tới một giao lộ và luôn nhắc nhở tôi cẩn thận khi nghe tiếng xe ô tô từ xa.

Và làm thế nào mà mẹ có thể biết được đứa con gái chín tuổi của mẹ không chịu kỳ cọ cẩn thận trong lúc tắm rửa? Tối hôm ấy, tôi mang đồ chơi vào phòng tắm, đùa nghịch với sân chơi dưới nước. “Karrey, con không quên cọ mặt, tai hay cổ gì đó chứ?” - Mẹ nói vọng vào.

Lần ấy, tôi đã quên thật; nhưng làm sao mà mẹ có thể biết được nhỉ? Dĩ nhiên, một cô bé đùa vui với đồ chơi trong bể tắm sẽ không buồn nhớ đến việc kỳ cọ thân thể. Về sau, tôi hiểu rằng mẹ sử dụng cả “con mắt trí tuệ” để có thể chăm sóc chúng tôi.

Tuy vậy, vấn đề bọn trẻ chúng tôi vẫn luôn bận lòng là mẹ chẳng bao giờ được nhìn thấy hình dạng của chúng tôi. Một hôm, lúc ấy tôi vào khoảng 17 tuổi, đang đứng chải đầu trước gương, tôi xoay đầu hỏi mẹ: “Mẹ thực sự không biết con của mẹ trông như thế nào, phải không mẹ?”

“Dĩ nhiên là mẹ biết chứ!”, mẹ tiếp tục vuốt ve mái tóc buông dài sau lưng tôi: “Mẹ biết con trông ra sao ngay từ lúc người ta đặt cái hình hài nhỏ bé của con vào tay mẹ. Mẹ cảm nhận từng phân từng ly trên cơ thể con, cảm nhận cái mạch sống đang phập phồng trên tay mẹ khi mẹ chạm vào đỉnh đầu con. Mẹ biết tóc con vàng vì bố con bảo với mẹ như thế. Mẹ biết mắt con xanh biếc vì họ đã nói với mẹ như thế. Giờ đây, mẹ biết con gái mẹ rất xinh đẹp bởi vì người ta khen con trước mặt mẹ. Nhưng mẹ thực sự biết rõ con gái mẹ là người như thế nào – mẹ muốn nói đến con người thật sự bên trong con.”

Tôi cúi đầu, mắt nhoà lệ.

“Mẹ biết con mạnh mẽ và dẻo dai vì con thích đến sân quần vợt. Mẹ biết bản chất con nhân hậu vì mẹ nghe con trò chuyện với con mèo và lũ trẻ con. Mẹ biết con gái mẹ có một trái tim dịu dàng. Mẹ biết rằng con có cá tính mạnh vì con có đủ nghị lực để tự đứng ra bảo vệ lấy ý kiến của mình. Mẹ biết con gái của mẹ giàu lòng nhân ái vì mẹ quan sát cái cách con đối xử với mẹ. Mẹ biết con là người có trí tuệ vì con biết tự rèn luyện mình một cách chín chắn và khôn ngoan so với một cô gái ở độ tuổi của con.

Mẹ cũng biết rằng con có khát vọng của riêng mình vì mẹ cảm nhận được tính khí của con, và mẹ biết rằng sẽ không ai có thể ngăn cản con làm những gì con cho là đúng. Mẹ biết con lo cho gia đình vì mẹ đã từng nghe con lên tiếng bảo vệ anh chị em trong nhà. Mẹ biết con giàu lòng yêu thương vì con không ngại biểu lộ tình yêu của con đối với bố mẹ. Con chưa bao giờ ra vẻ một người con gái kém may mắn vì có một bà mẹ mù loà. Thế đấy, cưng của mẹ.” -  Mẹ kéo tôi vào vòng tay: “Mẹ nhìn thấy con và mẹ biết đích xác con là người như thế nào. Với mẹ, con là một cô con gái rất xinh đẹp.”

Mười năm đã trôi qua, và giờ đây tôi đã là một người mẹ trẻ. Khi người ta đặt đứa con trai bé bỏng vào tay tôi, tôi nhìn ngắm nó và chợt hiểu rõ hơn những lời mẹ nói ngày xưa, tôi nhận ra con trai tôi đẹp đến nhường nào. Chỉ khác với mẹ tôi, tôi có thể nhìn ngắm con tôi bằng mắt. Nhưng đôi khi tôi vẫn muốn được ôm con trong bóng tối, vuốt ve làn da mịn màng của nó, để âm thầm cảm nhận những gì mẹ tôi đã nói.

(st)